Globalizacja to proces ekspansji gospodarczej, politycznej i społecznej prowadzący do większej współzależności między państwami i bardziej elastycznych stosunków między nimi.
Celem jest poprawa wymiany handlowej i technologicznej, przy jednoczesnym głębokim wpływie na procesy społeczno-kulturowe.
Łączenie się państw w bloki gospodarcze, masowe migracje, rozwój technologii i jej dostępność to niektóre z aspektów, które należy wziąć pod uwagę przy ocenie wpływu globalizacji na świat.
| Obszar | Zalety | Wady |
|---|---|---|
| Gospodarka |
|
|
| Technologia |
|
|
| Kultura |
|
|
| Środowisko |
|
|
Zalety globalizacji
Globalizacja doprowadziła do większej otwartości w wymiarze gospodarczym, społecznym, technologicznym i kulturowym, co generuje korzyści dla państw i ich obywateli, w tym:
Zwiększona i bardziej efektywna wymiana gospodarcza
Obieg i wymiana produktów i usług na całym świecie sprzyja nowym politykom gospodarczym i handlowym, standaryzując pewne skomplikowane wcześniej procesy.
Powoduje to większą różnorodność oferty handlowej, co zachęca do konsumpcji i pobudza gospodarkę.
Wymiana technologiczna
Przed globalizacją uzyskanie dostępu do najnowocześniejszych technologii zajmowało gospodarkom wschodzącym i krajom słabo rozwiniętym dużo czasu. Oznaczało to, że pozostawały one w tyle pod względem produkcji, co sprawiało, że luka w stosunku do krajów rozwiniętych była bardziej widoczna.
Globalizacja poprawiła dostęp do zasobów technologicznych, co pozytywnie wpłynęło na gospodarkę, systemy edukacyjne i zdrowotne w krajach o niekorzystnych warunkach.
Stymuluje to rozwój, pomysłowość i innowacyjność, co przyczynia się do postępu.
Różnorodność kulturowa
Globalizacja wygenerowała nowe fale migracji i przemieszczeń z różnych powodów (politycznych, społecznych, pracowniczych), prowadząc do większej otwartości na nieznane wcześniej przejawy kultury, a także większego zrozumienia i szacunku dla różnorodności.
Wymiana ta wyraża się często w wielokulturowości, która jest obecnie postrzegana jako codzienne zjawisko społeczne, zwłaszcza w dużych miastach.
Większe bogactwo językowe
Wielokulturowość oraz dostęp do zagranicznych technologii i treści wywarły głęboki wpływ na język i sposoby komunikowania się.
Powszechne jest używanie obcych słów lub wyrażeń, a także posiadanie drugiego języka (zazwyczaj angielskiego). Poszerza to możliwości rozwoju osobistego, akademickiego i zawodowego dla nowych pokoleń.
Poszerzenie zakresu praw człowieka
Większość krajów podpisała międzynarodowe konwencje lub traktaty dotyczące przestrzegania praw człowieka, za pośrednictwem Organizacji Narodów Zjednoczonych lub podobnych organów.
Komunikacja globalna
Dzięki rozwojowi sieci internetowej i telekomunikacji możliwa jest błyskawiczna i sprawna komunikacja praktycznie z każdego miejsca na świecie.
Globalizacja rynków generuje większe zainteresowanie informacjami i wiadomościami ze świata. To, co dzieje się w danej części świata, może mieć reperkusje dla gospodarki czy stosunków międzynarodowych.
Stymulowanie turystyki
Ekspansja szlaków morskich, powietrznych i lądowych spowodowana globalizacją spowodowała w ostatnich dziesięcioleciach rozwój turystyki.
Dodatkowo do ekspansji tego zjawiska przyczynia się łatwy dostęp do informacji o wybranym celu podróży oraz możliwość cyfrowego posługiwania się pieniędzmi.
Turystyka z kolei staje się sposobem na wspieranie lokalnej gospodarki i sprzyja wymianie kulturowej.
Zobacz także:
- Cechy charakterystyczne globalizacji
- Handel zagraniczny i handel międzynarodowy.
- 20 zalet i wad technologii.
- 20 zalet i wad internetu.
- Prawa człowieka i gwarancje indywidualne.
Wady globalizacji
Globalizacja, oprócz sojuszy handlowych między narodami i masowych ruchów ludności, przyniosła ze sobą pewne negatywne aspekty, które mają bezpośredni wpływ na życie obywateli.
Wzrost liczby praktyk interwencyjnych
Umowy międzynarodowe czy konwencje między państwami zawierają zobowiązanie do ich przestrzegania, ale także możliwość zastosowania sankcji czy praktyk interwencyjnych.
Może to zagrażać suwerenności państw, a także narażać ich obywateli na konsekwencje takich praktyk.
Zanikanie kultury lokalnej i tożsamości narodowej
W coraz bardziej wielokulturowym świecie utrata tożsamości staje się namacalna, ustępując miejsca transkulturacji.
O ile różnorodność kulturowa nie jest sama w sobie negatywna, o tyle niewidoczność lub zanikanie przejawów kultury będących częścią tożsamości narodu już tak.
Te przejawy należące do kultur mniejszościowych lub grup etnicznych mają tendencję do zanikania, będąc zastępowane lub wypierane przez kulturę dominującą, która jest zwykle obcego pochodzenia.
Jeszcze bardziej niepokojące jest to, że zjawisko to jest wykorzystywane przez radykalne manifestacje polityczne, które zamiast generować dobrobyt, przyczyniają się do generowania podziałów politycznych i społecznych.
Zobacz też Różnica między akulturacją a transkulturacją.
Pogłębianie się nierówności
Globalizacja przyniosła ze sobą ekspansję kapitalizmu, który promuje gospodarkę wolnorynkową i minimalny interwencjonizm państwowy.
Koncentracja kapitału w globalnych konglomeratach uderza w lokalne małe i średnie przedsiębiorstwa i przyczynia się do wzrostu bezrobocia na całym świecie.
Ponadto praktyki pracownicze kapitalizmu doprowadziły do kazuistyki warunków pracy i spadku jakości życia ludności produkcyjnej.
Obniżenie kosztów pracy dzięki rozwojowi technologicznemu
Wykorzystanie technologii do celów przemysłowych przyczyniło się do zwiększenia produkcji różnych przedmiotów na całym świecie, co napędza rozwój gospodarczy.
Jednak stosowanie technologii na dużą skalę, zwłaszcza w rolnictwie, doprowadziło do spadku ilości i jakości lokalnej siły roboczej.
Degradacja środowiska naturalnego w skali globalnej
Nadmierny wzrost produkcji dóbr konsumpcyjnych generuje szereg problemów, które mają wpływ na środowisko naturalne.
Stosowanie chemikaliów w przemyśle włókienniczym, odpady plastikowe i technologiczne, czy wylesianie w celu eksploatacji drewna lub gleby, to tylko kilka przykładów.
Z drugiej strony rozwój turystyki w miejscach, które wcześniej były mało znane, spowodował poważne, a w niektórych przypadkach nieodwracalne szkody w wielu ekosystemach.